17 Mayıs Derneği, “Yaşlı LGBTİ+’lar: Dünyada ve Türkiye’deki Durum” raporunu Türkçe ve İngilizce yayınladı.
Avukat Yasemin Öz’ün hazırladığı raporda yaşlı LGBTİ+ haklarının ulusal ve uluslararası mevzuatlardaki yeri, Türkiye’de ve dünyadaki uygulamada iyi örnekler ve çözüm önerileri tartışılıyor.
Raporda, alandaki akademik çalışmalar ve tavsiyeler de yer alıyor. Rapor, hayatın her alanında ayrımcılık ile karşılaşabilen LGBTİ+’ların diğer ayrımcılık biçimlerinin yanı sıra, yaşlılığın getireceği insan hakları sorunlarına karşı korunmasına ışık tutmayı amaçlıyor.
LGBTİ+ kapsayıcı politikalar yok
Kaos GL’nin haberine göre, Raporda, Türkiye’de anayasal ve yasal düzenlemeler ile yönetmelikler incelendikten sonra, mevcut durum şöyle özetleniyor:
“Anayasa ile korunan cis-heteroseksüel aile modeli Türkiye’nin kamu politikalarında giderek artan bir önemde olduğu için, toplumsal değerler anlamında yaşlı bakımı ağırlıkla ev içi ve kadınlara yüklenen bir hizmettir. Öte yandan, yaşlı bakımının evlenmemiş aile fertlerine yüklenmesi de sıklıkla karşılaştığımız bir durum olarak ortada durmaktadır. Bu nedenle bu hizmetlerin adı konulmamış bir şekilde Türkiye’de eşit evlilik hakkı bulunmayan LGBTİ+’lara yüklendiği varsayımında bulunabiliriz.”
Rapora göre; LGBTİ+ yaşlıların da yararlanabileceği LGBTİ+ kapsayıcı olumlu kamu politikası Türkiye’de hiçbir şekilde devlet nezdinde hayata geçirilmedi.
Yaşlı LGBTİ’+lara yönelik herhangi bir politika da bulunmuyor. Hizmet sağlayıcılar tarafından özel ihtiyaçlara yönelik hizmet verilmiyor. Sivil toplum alanında da yaşlıların sağlık, barınma, bakım hizmetlerine ulaşabilmesi için özel girişimler sınırlı şekilde sağlanıyor.
Raporda incelenen yönetmelikler arasında Darülaceze Nizamnamesi de yer alıyor. Nizamnamede, devlet hizmeti olarak sunulan Darülaceze bakımevinde kalma koşulu olarak düzenlenen “akıl ve ruh sağlığı yerinde olmak” ve “HIV dâhil bulaşıcı hastalık taşımamak koşulları” sunulacak hizmetler için uygulamada ayrımcılık yaratabilecek bir risk olarak yer alıyor.
Devlet ve özel sektör hak gasplarına yol açıyor
Yaşlı LGBTİ+’lara dair düzenlemelerin hem küresel hem de Türkiye düzeyinde yetersiz olduğunu vurgulayan raporun tavsiyeler bölümünde yaşlı haklarına ilişkin devletler ve özel sektörün yaklaşımının hak gasplarına yol açtığı bir kez daha vurgulanıyor. Yaşlılığa eşlik eden diğer toplumsal arka plan özelliklerinin bu evrenin koşullarını belirlediğinden hareketle, çoklu ayrımcılık çalışmalarının arttırılması ve LGBTİ+ kimlikler özelinde yaş alma deneyimlerinin gözden geçirilmesi öneriliyor.
Raporda; pandemi gibi kriz anlarında, ayrımcılıkla yaşam boyu karşı karşıya kalan grupların ilk vazgeçilen gruplar olduğu vurgulanarak, “Yaşlı veya LGBTİ+ olmanın Covid-19 pandemisinde en çok ayrımcılığın yaşandığı alanlardan olduğu bir kez daha gözlenmiştir” deniliyor.
Raporun İngilizcesi için tıklayın.