Görsel: Sivil Sayfalar
Haberin İngilizcesi için tıklayın
14 Mayıs seçimleri yaklaşırken, adaylar görsel ve yazılı medya dışında sosyal medya üzerinden de politik görüşlerini yurttaşlara ulaştırmaya çalışıyor.
Gözlemevi, bu bağlamda en sık kullanılan sosyal medya platformlarından biri olan Facebook’un, siyasi reklamlarla orantısız bir şekilde erkekleri hedef aldığını tespit etti.
Verilerin alındığı sayfaya buradan bakabilirsiniz.
Kadınlara özel sadece Deva Partisi reklam çıkardı
Gözlemevi Mart ayında yayınlanan siyasi reklamları inceledi. En çok reklam veren 10 Meta sayfasının, en çok harcama yaptığı 10 reklam üzerinde, reklamların cinsiyete dayalı gösterilme verisi ele alındı.
İnceleme sonunda, Facebook’un siyasi reklamları ağırlıklı olarak erkeklere gösterdiğini tespit eden Gözlemevi, incelediği 10 hesap arasında, en çok erkeklere gösterilen hesaplar yüzde 90 ile Sinan Oğan, yüzde 77 ile Yakup Türkal, yüzde 75 ile AKP’ye ait. Yeşil Sol’un bu platforma reklam vermediği kaydedildi.
Facebook hesapları, reklam hedefleme seçenekleri arasında cinsiyet ayrımı gözetmemesine rağmen, siyasi reklamlar erkekleri gösterdi. İncelenen 10 hesap arasında, cinsiyet ayrımı gözetmeden reklam yapan siyasi reklamların yüzde 71’i erkeklere gösterildi. Kadınlara özel sadece Deva Partisi reklam çıkardı.
Demokratik ilkeleri gözeten daha kapsayıcı ve eşitlikçi bir siyasi ortamın sağlanması için algoritmik ayrımcılığın giderilmesi büyük önem taşıyor.
Çözüm: Algoritmadaki ayrımcılığın giderilmesi
Araştırma hakkında bianet’e bilgi veren Gözlemevi’nden Handan Uslu, şöyle dedi:
“Facebook’un Türkiye’deki siyasi reklam hedeflemesine ilişkin araştırmamız, reklamların çoğunluğunun erkeklere gösterilmesiyle önemli bir cinsiyet yanlılığı olduğunu ortaya koydu. “Bu bulgu, kadınların siyasi söylemden dışlanması, mevcut eşitsizliklerin pekiştirilmesi ve seçmen manipülasyonu potansiyeli de dahil olmak üzere toplum, eşitlik ve demokrasi açısından negatif bir etkiye sahip.”
“Demokratik ilkeleri gözeten daha kapsayıcı ve eşitlikçi bir siyasi ortamın sağlanması için algoritmik ayrımcılığın giderilmesi büyük önem taşıyor.”
“Veriler mahrem”
“Bu platformlar sizi kendinizin bildiğinden daha iyi tanıyor. Çoğu kişinin yatmadan önce yaptığı şey sosyal medya platformlarına girmek, kalkınca da hemen bakmaktır. Bu şu demek, bu platformlar sizin kaçta kalktınız yattınız bunu biliyor. Öyle kimi beğendiniz vs ona bile girmeye gerek yok.”
“Bu aralar uykunuzu mu almıyorsunuz, düzenli misiniz değil misiniz? Çok fazla veriye sahip olabiliyorsunuz. Bipolarsınız diyelim manik dönemde daha fazla sosyal medyaya giriyor ve ona sonrasında sosyal medyada bu platformlarda psikolog reklamı gösteriliyor Bu etik mi mesela?”
“Buradaki veriler çok daha kompleks ve mahrem bir veri. Bu veriler sizin siyasi eğilimleriniz de olabilir. Bu veri bir günde değil zaman içinde değişebilir zaman içinde camii fotoğrafı mı paylaştınız diyelim. Sizin çevrenizde bu bağlamda değişti. Sizin çevreniz diyelim muhafazakârlaşıyor bunu tespit etmek mümkün. Bu yıl eklediğiniz arkadaş profili önceki arkadaşlarınızdan farklı. Böyle verileme çalışması yapılması sizi bir uçtan ötekine götürüyor. “İnançlarınızı, düşüncelerinizi çok iyi bilen bir mekanizma size içerik sunuyor.”
“Reklam veren de ayrımcılığı derinleştirebilir”
Uslu ayrıca, “Siyasi mikro hedefleme, kadınların siyasi içerikten yeterince faydalanmalarına engel oluyor. Mikro hedeflemenin sebep olduğu siyasi içerik eksikliği, kadınların siyasi tartışmaların önemli bir kısmından dışlanıyor. Bu durum, demokratik süreçlerin sağlıklı bir şekilde işlemesine engel oluyor ve kadınların siyasi süreçlere katılımında dezavantajlı olmasına yol açıyor” dedi.
“Mikro hedefleme, reklam veren eliyle de ayrımcılığa yol açabilir” Uslu, şöyle dedi:
“Reklam verenlerin hedef kitle seçimleri, ayrımcılık içerebiliyor. Kullanıcıların belirli demografik ya da davranışsal verilerine göre hedefleme yapılması mevcut eşitsizlikleri derinleştirebilir.”
“Örneğin, makine mühendisliği iş ilanının sadece erkek kullanıcılara gösterilmesi, işe alımda cinsiyete dayalı ayrımcılığa yol açacaktır. Benzer şekilde, reklam verenin hedef bölgesine Doğu Anadolu’daki şehirleri eklememesi, etnik temelli bir ayrımcılıkla sonuçlanabilir. Facebook algoritmasının reklamı optimize ederken yaptığı mikro hedefleme de bu bağlamda değerlendirilmeli. Reklam verenin seçtiği hedef kitleden bağımsız olarak algoritmaların hedeflemesi dışlanma ve ayrımcılığa yol açabilir.”
| Dijital şiddet ve taciz de kadınların siyasi katılımını olumsuz etkiliyor
Araştırmalar, kadınların erkeklere kıyasla sosyal medya platformlarındaki siyasi tartışmalara katılma oranının daha düşük olduğunu gösteriyor. Siyasi mikro hedeflemeyle kadınlara daha az siyasi içerikli reklam gösterilmesi bu eşitsizliği artırıyor. Bu durum, kadınların politik süreçte yeterince temsil edilmesini engelliyor. Meta’nın kadınların siyasi katılımına zarar verdiği tek pratiği, siyasi mikro hedefleme değil. Araştırmalara göre, kadınlar sosyal medyada fikirlerini belirtmek istediklerinde cinsiyetçi ve ayrımcı yorumlarla, erkeklere kıyasla daha çok karşılaşıyorlar. Bu yorumların yol açtığı dijital şiddet ve taciz, kadınların siyasi tartışmalara katılımını azaltıyor. Siyasi tartışmalarda erkeklerle oranla daha çok cinsiyetçi yorum ve tacize maruz kalmaları, kadınların dijitalde kendilerini ifade etmelerini engelliyor. Siyasi mikro hedefleme nedir? Siyasi mikro hedefleme, seçmenlerin davranışları, demografik özellikleri, ve diğer dijital verileri üzerinden kullanıcılara özelleştirilmiş siyasi reklamlar gösterilmesidir. Siyasi mikro hedefleme yoluyla politikacılar seçmenlerin özelliklerine göre özelleştirilmiş reklamlar yayınlayabilir. Mikro hedeflemenin geleneksel pazarlamadan farkı, hedef grupların dijital verileri üzerinden reklamın iletilmesidir.Örneğin bir politikacı belirli bir bölgedeki ve belli bir yaş grubundaki seçmenleri hedef alıp emeklilik politikalarına ilişkin reklamları sadece onlarla paylaşabilir. Metodoloji Meta Reklam Kütüphanesi üzerinden, Mart ayında en çok reklam veren 10 Meta sayfası belirlendi. Bu sayfaların en çok harcama yaptığı 10 reklam belirlendi. Bu reklamların her birinin cinsiyete dayalı gösterilme verisi ele alındı. Her bir reklamın gösterilme yüzdesi, o reklamla ilişkili yapılan reklam harcamasına göre oranlandı. Örneğin, bir reklama 100.000 TL harcama yapıldıysa, 10.000 TL harcama yapan reklama kıyasla cinsiyete özel gösterilme oranı 10 katı değerde sayıldı. |
