Türkiye’de çalışan gazetecilerin yarıya yakını kadın. Peki 1961’den bu yana ‘kutlanan’ 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü, kadın gazeteciler açısından ne ifade ediyor?
Türkiye Gazeteciler Sendikası Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu olarak medyada kadın gazetecilerin durumuna ilişkin çalışmalarımız devam ediyor.
Bu çalışmalar kimi zaman anket düzenleyerek oluşturduğumuz raporlardan kimi zaman da birebir görüşmelerimizden oluşuyor.
Şimdi de 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü vesilesiyle bir araştırma yaptık. 1961’den bu yana gazeteciler için ‘bayram’ olan 10 Ocak, kadın gazeteciler için de bayram mı?
Bu soruyla başladık ve yazılı, görsel ve online medyadan örneklem aldığımız kurumların künyelerini inceledik. Medyada kadın gazetecilerin durumunu değerlendirdik.
Sektör içerisinde kadın gazetecilerin azımsanmayacak oranda olduğunu biliyoruz. Editör, muhabir kadrolarında kadın gazetecilerin varlığı yadsınamazken künyelerde yani üst düzey yönetici kadrolarında bir kez daha gördük ki kelimenin tam anlamıyla ‘kadının adı yok’.
63 yılın sonunda, bir kez daha görüyoruz ki, Türkiye medyasında üretenler, haber peşinde koşturanlar, haberi editleyenler kadınlar; medya kurumlarını yönetenler ise erkekler.
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü, 63 yıldır gazetecilerin sosyal ve ekonomik haklarının kazanımı olarak kutlanıyor. TGS Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu olarak bir kez daha söylüyoruz. Bayram ise, hepimizin bayramı olmalı. Kadın gazetecilerin meslekte yükselemediği, cam tavan nedeniyle meslekten uzaklaştığı, haklarını alamadığı bir bayramı kabul etmiyoruz. Kadınsız bayramı da medyayı da kabul etmiyoruz. Birlikte değiştireceğiz!
Araştırmadan detaylar:
YAZILI BASIN
Önce yazılı basından, Evrensel, BirGün, Cumhuriyet, Karar, Oksijen, Hürriyet, Milliyet, Sabah, Yeni Şafak ve Posta gazetelerinin künyelerini inceledik.
Genel Yayın Yönetmeni, Yazı İşleri Müdürü, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü ve Haber Müdürü kategorilerinde sadece dört kadın gazetecinin ismi bulunmakta. Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mine Esen, Evrensel Gazetesi Sorumlu Yazı işleri Müdürü Zeliha Irmak, BirGün Gazetesi Sorumlu Yazı işleri Müdürü Dilan Esen, Hürriyet Gazetesi Haber Koordinatörü Şehriban Oğhan.
Evrensel Gazetesi’nin künyesinde yer alan dört isimden biri, BirGün Gazetesi’nde iki isimden biri, Cumhuriyet Gazetesi’nde altı isimden ikisi, Oksijen Gazetesi’nde 11 isimden ikisi, Hürriyet Gazetesi’nde 23 isimden altısı, Milliyet Gazetesi’nde 13 isimden altısı, Yeni Şafak Gazetesi’nde yedi isimden biri kadın. Karar, Sabah ve Posta gazetelerinin künyelerinde kadın gazeteci yok!
TELEVİZYONLAR
Görsel basını incelediğimizde ise iki farklı durum karşımıza çıktı. Bunlardan ilki televizyon kanallarının künyelerinin yetersizliği, diğeri ise kadınların isimlerinin yer aldığı görevlerin gazetecilik alanında olmaması.
Görsel medyadan Sözcü TV, Halk TV, KRT, Tele1, NTV, CNN Türk, HaberTürk, A Haber, TGRT(haber servisi) ve Fox TV(haber servisi) inceledik.
CNN Türk’te 4 erkek/3 kadın, A Haber 5 erkek/1 kadın (reklam sorumlusu), HaberTürk 2 erkek/1kadın (izleyici temsilcisi), TGRT 14 erkek/hiç kadın yok, Halk TV 3 erkek/1 kadın, KRT 6 erkek/2 kadın (izleyici temsilcisi ve program müdürü), Tele1 7 erkek/hiç kadın yok, NTV 3 erkek/2 kadın(tüzel kişi tems, iş yeri tems.), Sözcü TV 3 erkek/hiç kadın yok, FOX TV 9 erkek/5 kadın.
İNTERNET MEDYASI
Online basında, dört haber ajansı (DHA, ANKA, MEZOPOTAMYA, AA) ve altı internet sitesinin (T24, diken.com.tr, sozcu.com.tr, GazeteDuvar, Artı Gerçek ve bianet) künyelerine baktık.
Haber ajanslarının künyeleri içler acısı, bilgilendirici bir künyeden bahsetmek mümkün değil. Haber ajansları içerisinde fark yaratan ANKA Haber Ajansı oluyor. ANKA Haber Ajansı’nın Onursal Kurucusu (MÜŞERREF HEKİMOĞLU), diplomasi/ANKA Review Direktörü (DUYGU GÜVENÇ), Ege Bölge Temsilcisi (GİZEM ÇETİNKOL) gibi pozisyonlarda kadın gazetecilerin isimlerini görüyoruz.
GazeteDuvar’da 35 ismin 14’ü kadın, bianet’te 18 ismin 9’u kadın, Artı Gerçek’te 19 ismin 12’si kadın, T24’te 3 ismin 1’i kadın, diken.com.tr’de 10 ismin 5’i kadın, sozcu.com.tr’de ise künyede hiç kadın bulunmuyor.
Ancak internet sitelerinin diğer kurumlara göre nispeten iyi olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü incelediğimiz künyelerde kadın gazetecilerin ismi yazı işleri müdürü, haber müdürü gibi üst düzey pozisyonlarda görülmektedir.
