Mor Çatı Vakfı Koronavirüs Salgını Süresince Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İzleme raporunu yayınladı. Raporda, “Başta Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı olmak üzere, ilgili kurumların salgın nedeniyle ortaya çıkan sorunlara çözümler getirecek bir acil önlem planları olmadığını üstelik var olan mekanizmaların salgın bahane edilerek çalıştırılmadığını gördük.” denildi.
“Resmi kurumlardan bilgi alınamıyor”
Raporda öne çıkanlar şöyle:
* Gerek kolluk kuvvetleri gerek Şiddet Önleme İzleme Merkezleri (ŞÖNİM), kadınlara kalacak yer için yönlendirme yapmıyor.
*Şiddet Önleme İzleme Merkezleri (ŞÖNİM), kadınlara kalacak yer için yönlendirme yapmıyor. Görüyoruz ki Bakanlık henüz salgın süresince kadına yönelik şiddetle mücadele için bütünlüklü bir acil eylem planı açıklamadığı gibi devlet kurumu olarak devletin kanun ve yönetmeliklerini ihlal etmektedir.
*Oldukça kısıtlı bilgi de bize Bakanlığın şeffaf çalışma yürütmediğini ve bir acil eylem planı olmadığını gösterdi.
* İstanbul Valiliğine ise ulaşmayı dahi başaramadık. ŞÖNİM ile iletişime geçtiğimizde ise Bakanlığın açıklamalarına benzer cevaplar aldık. Sığınaklara yalnızca can güvenliği riski olan kadınları aldıklarını, barınma için başvuranları almadıklarını söylediler.
* Ayrıca kadınların sığınak talepleri için en çok başvurdukları kolluk birimlerinde yanlış bilgilendirildikleri, salgın bahane gösterilerek caydırıcı ve kötü uygulamalara maruz kaldıklarını gördük.
* Yine bu birimlerce alınması gereken tedbir kararlarının ise alınmadığını öğrendik. Bu uygulamanın da yönetmelikte bir karşılığı bulunmuyor. Koronavirüse karşı nasıl önlem alındığı bilgisine ise erişemedik. Koronavirüs testi yaptırıldığını söyleyen yetkililer olduğu gibi, bunu her kadın için yapmanın mümkün olmadığını söyleyenler de oldu. Yine çalışmaları hakkında bilgi almak için aradığımız İstanbul Valiliğine ise ulaşabilmek mümkün olmadı.
* Salgın öncesinde de polis kadınları “biz bir şey yapamayız” diyerek eve gönderiyordu. Şimdi de öğreniyoruz ki kadınlar fiziki muayene için hastaneye dahi götürülmüyor, hakları konusunda bilgilendirme yapılmıyor veya eve dönmeleri için caydırıcı ifadeler kullanılıyor. Zaten kötü olan uygulamaların virüs bahanesiyle tamamen tıkanmış ve kötüleşmiş olduğunu görüyoruz. Polis başından savmak için “virüs var, her gün 15 kişi geliyor uzak durun kimin ne olduğunu bilmiyoruz” gibi ifadeler kullanıyor.
*Hatta daha da ileri giderek, “şikayetten vazgeç, evine git veya arkadaşına git, sığınaklar kapalı, sığınaklar daha kötü” gibi sözler söylüyorlar. Bu süreçte başvuranlardan edinilen bilgiye göre, polis 6284 sayılı Kanun ile ilgili “bunu valilik yapıyor oraya gitmeniz gerekiyor” diyerek yine yanlış bilgiler veriyor.
*Kadınların virüs salgınına rağmen çocuklarla birlikte karakol karakol dolaştırıldığına şahit oluyoruz. Kadınların şikayet etmesi ya da şiddete karşı adım atması başlı başına zorlu bir süreç. Üstüne salgın tehdidi varken kadınları o kurumdan bir başkasına yolladıklarını, hiçbir çözüm sunmadan, alternatif yaratmadan veya görev ihmal ederek kadınları rahatlıkla geri çevirdiklerini öğreniyoruz.
* GREVIO’nun Türkiye değerlendirme raporu bu hatta dair ihtiyacı ortaya koymuş ve ALO 183’ün gerektiği gibi çalışmadığını tespit etmiştir. Salgın süresince bu taleplerimizin karşılanmasına ne kadar ihtiyaç olduğunu bir kez daha gördük. Zira ALO 183’e yoğunluktan ötürü ulaşılamadığını, ekonomik yardım taleplerinin yoğunlaşması nedeniyle sistemin tıkandığını gözlemledik. ALO 183 tarafından Mor Çatı’ya yönlendirildiğini söyleyen kadınlarla dahi karşılaştık. Devlet kurumları yerine bir kadın örgütüne yönlendirmek zorunda kalıyor olmaları, çökmüş olan sistemde çalışanların çaresizliğini gösteriyor.
İlgili kurumlara öneriler
Vakıf, konuyla ilgili kurumlar için de “Nele yapılmalı?” başlıklı bir bölüm hazırladı. Bu bölümde kurumlara görevleri hatırlatıldı.
Neler yapılmalı?Bu süreçte kadına yönelik şiddetle mücadele etmek için acil eylem planı şart. Her kurumun sorumluluğunu etkin bir şekilde yerine getirmesi, kadına yönelik şiddetle mücadeleyi öncelikli bir mesele olarak görmesi ve salgın nedeniyle ortaya çıkan özgül durumları göz önünde bulundurup çözüm üretmesi gerekiyor. *Online sosyal, psikolojik ve hukuki destek verilmeli ve sosyal yardımların arttırılması, ulaştırılması için Sosyal Hizmet Merkezi kriz masaları oluşturulmalıdır. *Alo 183 kadına yönelik şiddet özelinde Acil Yardım Hattı olarak çalışmalıdır. Hattın kapasitesi artırılmalı ve vaka takibi yapmalıdır. *Kolluk kuvvetleri 6284 sayılı Kanun’da tanımlanan görevlerini harfiyen, ihmal etmeden yerine getirmeli, getirmeyenler hakkında cezai işlem uygulanmalıdır. Şiddet uygulayanın evden uzaklaştırılması için gerekli uzaklaştırma kararları kanıt talep etmeden alınmalı, alınanların takipçisi olunmalı ve sığınak talebinde bulunan kadınlar yönlendirilmelidir. Kadınların talepleri öncelikli olmalı, karakollarda kadınlar saatlerce bekletilmemelidir. *Sığınak ve acil barınma ihtiyaçları salgına ilişkin sağlık önlemleri uygulanarak sağlanmalıdır. Kadınların yaşadığı şehir, milliyeti, darp raporu olup olmadığı sığınağa kabul için şart olarak sunulamaz. Sığınak olmayan şehirlerde veya yer olmadığı durumda sığınak yerine kullanılabilecek yerler, alanlar sağlanmalıdır. Sığınaklarda gerekli sağlık tedbirleri derhal alınmalı (düzenli ateş ölçümü, maske kullanımı, temizlik tedbirleri vb.) sığınaklardaki odalar ayrılmalı, risk grupları mevcut ise karantina haline uygun yerleşimler planlanmalıdır. *6284 sayılı Kanun’u uygulama kararlılığı gösterilmeli ve keyfi uygulamaların önü kesilmelidir. Kadınların ve çocukların güvenliği devletin sorumluluğudur. Görev ihmallerine göz yumulmamalı, kanunu uygulama kararlılığı gösterilmelidir. Kamu spotu aracılığıyla kamuoyu, salgın önlemleri süresince bu haklarının var olduğu konusunda bilgilendirilmelidir. *Aile Sağlığı Merkezleri tarafından ücretsiz doğum kontrol araçları ve ertesi gün hapı dağıtılmalıdır. Valilik6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair yasa ve Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkındaki Yönetmelik kapsamında mülki amirliklerin de yetki alanına giren; Şiddete maruz kalan kadınların 6284 sayılı kanun gereğince talep ettikleri koruma kararlarının ivedilikle çıkartılması için gereken işlemlerin aksamadan yapılması Şiddete maruz kalan kadınların sığınak başvuruları doğrultusunda yönlendirmelerinin ivedilikle yapılması, sığınaklara erişilemiyorsa kadınlara varsa çocuklarıyla birlikte alternatif barınma yerlerinin sağlanması, Valiliğin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’ndan yalnız (varsa çocuklarıyla) yaşayan kadınlara ayni ve nakdi yardımların (kira, gıda, eşya, market kartı vb.) yapılması Sığınak ya da barınma ihtiyacı olan ve salgın önlemleri nedeniyle bu desteklere erişemeyen kadınlar için geçici barınma yerleri sağlanması ya da bunun için kadınlara ödenek çıkarılması, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’nın sosyal yardım başvurularını değerlendirirken şiddete maruz kalan kadınların koronavirüs salgını sürecinde kaynaklara erişimlerinin ciddi anlamda kısıtlandığı göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılması, Ücretsiz izne ayrılmak zorunda kalan kadınların (halen sigortalı olmasına rağmen ücret almayan) sosyal yardım başvurularında sigortasız olma şartının aranmaması, Şiddetten uzaklaşmak için destek taleplerinde bulunan kadınların Koronavirüs salgını nedeniyle ortaya çıkan özel ihtiyaçlarının tespiti ve karşılanması için mekanizmaların oluşturulması ve gereken bütçe ve kaynakların ayrılması Koronavirüs salgını sürecinde şiddetle mücadele eden kadınların yaşadıkları sorunları ve güncel destek ihtiyaçlarını tespit etmek için bu alanda çalışan sivil toplum kuruluşları ve kadın örgütleri ile diyalog halinde olunması ve taleplerinin dikkate alınması Kaymakamlık6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair yasa ve Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkındaki Yönetmelik kapsamında mülki amirliklerin de yetki alanına giren; Şiddete maruz kalan kadınların 6284 sayılı Kanun gereğince talep ettikleri koruma kararlarının ivedilikle çıkartılması için gereken işlemlerin aksamadan yapılması Şiddete maruz kalan kadınların sığınak başvuruları doğrultusunda yönlendirmelerinin ivedilikle yapılması, sığınaklara erişilemiyorsa kadınlara varsa çocuklarıyla birlikte alternatif barınma yerlerinin sağlanması, Kaymakamlıkların Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’ndan yalnız (varsa çocuklarıyla) yaşayan kadınlara ayni ve nakdi yardımların (kira, gıda, eşya, market kartı vb.) yapılması Sığınak ya da barınma ihtiyacı olan ve salgın önlemleri nedeniyle bu desteklere erişemeyen kadınlar için geçici barınma yerleri sağlanması, ya da bunun için kadınlara ödenek çıkarılması, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’nın sosyal yardım başvurularını değerlendirirken şiddete maruz kalan kadınların koronavirüs salgını sürecinde kaynaklara erişimlerinin ciddi anlamda kısıtlandığı göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılması, Ücretsiz izne ayrılmak zorunda kalan kadınların (halen sigortalı olmasına rağmen ücret almayan) sosyal yardım başvurularında sigortasız olma şartının aranmaması, Kadınların şiddete maruz kaldıklarında erişebilecekleri acil numaralar ve diğer destek birimleriyle ilgili bilgileri içeren broşür ve afişlerin koronavirüs salgını süresince en çok ziyaret edilen market ve eczaneler başta olmak üzere mecburi açık ve ziyaret edilen mekanlara asılması, bu yerlere yakın irtibat masaları kurulması ve kadınlara erişimi için muhtarlıkların da harekete geçirilmesi, Şiddetten uzaklaşmak için destek taleplerinde bulunan kadınların koronavirüs salgını nedeniyle ortaya çıkan özel ihtiyaçlarının tespiti ve karşılanması için mekanizmaların oluşturulması ve gereken bütçe ve kaynakların ayrılması Koronavirüs sürecinde şiddetle mücadele eden kadınların yaşadıkları sorunları ve güncel destek ihtiyaçlarını tespit etmek için bu alanda çalışan sivil toplum kuruluşları ve kadın örgütleri ile diyalog halinde olunması ve taleplerinin dikkate alınması İBB ve diğer bütün büyükşehir belediyeleriŞiddete maruz kalan kadınların 6284 sayılı Kanun gereğince sahip oldukları haklarıyla ilgili doğru şekilde bilgilendirilmeleri ve ilgili birimlere yönlendirmelerin yapılması, Şiddete maruz kalan kadınların sığınak talepleri olması halinde doğru şekilde bilgilendirilmeleri ve ilgili birimlere yönlendirmelerin yapılması, Sığınak ya da barınma ihtiyacı olan ve karantina koşullarında bu desteklere erişemeyen kadınlar için geçici barınma yerleri sağlanması, ya da bunun için kadınlara ödenek çıkarılması, Sığınak ve barınma ihtiyacı olan kadınların kalabileceği sosyal izolasyon yerlerinin sağlanması, Kent düzeyinde şiddete maruz kalan kadınların erişebileceği ve ihtiyaç duyabilecekleri hukuki, sosyal ve psikolojik desteklere doğru bir biçimde yönlendirilebileceği bir telefon hattının ya da online sistemin kurulması ve ihtiyaç halinde bu hatta çalışacak kişilerin alanda çalışan kadın örgütlerinden destek alması, Belediye bünyesinde kadınlara doğrudan destek veren (sosyal yardım/destek işleri, kadın koordinasyon vb.) birimlerinin işleyişindeki aksaklıkların çözülmesi ve kadınlar için erişilebilir desteklerin bu birimlerden doğru sağlanması Hali hazırda belediyenin sosyal yardım sistemi içinde bulunan yalnız (varsa çocuklarıyla) yaşayan kadınlara ve yine koronavirüs salgını nedeniyle sosyal yardımlara ihtiyaç duyan kadınlara ayni ve nakdi yardımların (kira, gıda, eşya, market kartı vb.) yapılması İlgili birimlere yapılan sosyal yardım başvurularını değerlendirirken şiddete maruz kalan kadınların koronavirüs sürecinde kaynaklara erişimlerinin ciddi anlamda kısıtlandığı göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılması, Ücretsiz izne ayrılmak zorunda kalan kadınların (halen sigortalı olmasına rağmen ücret almayan) sosyal yardım başvurularında sigortasız olma şartının aranmaması, Şiddete maruz kalan ve güvenlik tehditi olan kadınların sosyal destek başvurularının resmi mahkeme kararların varlığına bakılmaksızın beyanları üzerinden gizli biçimde tutulması ve 3. kişilere paylaşılmaması, Kadınların şiddete maruz kaldıklarında erişebilecekleri acil numaralar ve diğer destek birimleriyle ilgili bilgileri içeren broşür ve afişlerin koronavirüs salgını süresince en çok ziyaret edilen market ve eczaneler başta olmak üzere mecburi açık ve ziyaret edilen mekanlara asılması, bu yerlere yakın irtibat masaları kurulması, Yine yukarıdaki bilgilerin kadınlara erişimi için muhtarlıkların da harekete geçirilmesi, Hali hazırda evlere hala gidebilen ve yardım ulaştıran çalışanların kadına yönelik şiddet ile ilgili destek mekanizmalarından haberdar olmasının sağlanması ve bilgilendirici materyallerin internet ya da telefona erişimi olmayan kadınlara bu biçimde ulaştırılması, Bütün ilçe belediyelerin kadına yönelik şiddetle ilgili alınan önlemler konusunda bilgilendirilerek bu anlamda strateji geliştirmeye davet edilmesi, Şiddetten uzaklaşmak için destek taleplerinde bulunan kadınların koronavirüs salgını nedeniyle ortaya çıkan özel ihtiyaçlarının tespiti ve karşılanması için mekanizmaların oluşturulması ve gereken bütçe ve kaynakların ayrılması İlçe BelediyelerŞiddete maruz kalan kadınların 6284 sayılı kanun gereğince sahip oldukları haklarıyla ilgili doğru şekilde bilgilendirilmeleri ve ilgili birimlere yönlendirmelerin yapılması, Şiddete maruz kalan kadınların sığınak talepleri olması halinde doğru şekilde bilgilendirilmeleri ve ilgili birimlere yönlendirmelerin yapılması, Sığınak ya da barınma ihtiyacı olan ve karantina koşullarında bu desteklere erişemeyen kadınlar için geçici barınma yerleri sağlanması, ya da bunun için kadınlara ödenek çıkarılması, Sığınak ve barınma ihtiyacı olan kadınların kalabileceği sosyal izolasyon yerlerinin sağlanması, İlçe düzeyinde şiddete maruz kalan kadınların erişebileceği ve ihtiyaç duyabilecekleri hukuki, sosyal ve psikolojik desteklere doğru bir biçimde yönlendirilebileceği bir telefon hattının ya da online sistemin kurulması ve ihtiyaç halinde bu hatta çalışacak kişilerin alanda çalışan kadın örgütlerinden destek alması, Belediye bünyesinde kadınlara doğrudan destek veren (sosyal yardım/destek işleri, kadın koordinasyon vb.) birimlerinin işleyişindeki aksaklıkların çözülmesi ve kadınlar için erişilebilir desteklerin bu birimlerden doğru sağlanması Hali hazırda belediyenin sosyal yardım sistemi içinde bulunan yalnız (varsa çocuklarıyla) yaşayan kadınlara ve yine koronavirüs salgını nedeniyle sosyal yardımlara ihtiyaç duyan kadınlara ayni ve nakdi yardımların (kira, gıda, eşya, market kartı vb.) yapılması İlgili birimlere yapılan sosyal yardım başvurularını değerlendirirken şiddete maruz kalan kadınların koronavirüs sürecinde kaynaklara erişimlerinin ciddi anlamda kısıtlandığı göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılması, Ücretsiz izne ayrılmak zorunda kalan kadınların (halen sigortalı olmasına rağmen ücret almayan) sosyal yardım başvurularında sigortasız olma şartının aranmaması, Şiddete maruz kalan ve güvenlik tehditi olan kadınların sosyal destek başvurularının resmi mahkeme kararların varlığına bakılmaksızın beyanları üzerinden gizli biçimde tutulması ve 3. kişilere paylaşılmaması, Kadınların şiddete maruz kaldıklarında erişebilecekleri acil numaralar ve diğer destek birimleriyle ilgili bilgileri içeren broşür ve afişlerin koronavirüs salgını süresince en çok ziyaret edilen market ve eczaneler başta olmak üzere mecburi açık ve ziyaret edilen mekanlara asılması, bu yerlere yakın irtibat masaları kurulması, Yine yukarıdaki bilgilerin kadınlara erişimi için muhtarlıkların da harekete geçirilmesi gerekir. |
